پوشش زنان قبل از اسلام چگونه بوده است؟

امیدواریم از خواندن این مطلب، ((پوشش زنان قبل از اسلام چگونه بوده است؟)) لذت ببرید و برایتان مفید باشد،از همراهی شماسپاسگذاریم.

نخست باید دانست که حجاب زنان در طول تاریخ با توجه به فرهنگ و رسوم قبایل و ملتها به گونه های مختلف رعایت می شده زیرا زنان به عنوان ناموس خانواده همیشه مورد حمایت و حفاظت بوده اند.

اسلام برای کاستن از آسیب‎های حضور اجتماعی زن، دستور به رعایت پوشش مناسب برای زنان داده است. حجاب، هم زمینه انحرافات اخلاقی را کم می‎کند و هم به زن امنیت و آرامش و مصونیت می‎بخشد. شواهد متعددی از قرآن کریم حاکی از این نکته است که در جامعه عرب قبل از اسلام، زنان برای حضور در اجتماع، پوشش مناسب و مطلوبی نداشتند.

از آنجا که چگونگی پوشش زنان در جامعه صدر اسلام به گونه‏ای نبود که زیبایی‏ها و زینت‎های آنان را بپوشاند. قرآن آنان را به نحوه صحیح پوشش دستور می‎دهد، خداوند متعال به منظور حفظ عفت جامعه، حتی زنان مسلمان را از نمایان کردن بدن خود بر زنان غیر مؤمن نهی می‏‎کند. در روایات علت این امر، بی مبالاتی زنان غیر مؤمن در توصیف زنان مسلمان برای شوهران خود دانسته شده است.

مسئله حجاب  قبل از اسلام و در عصر جاهلی:

آنچه از تاریخ استفاده مى شود ، این است که حجاب به معناى پوشش زنان ، قبل از اسلام در جهان و در ادیان مختلف با شکل هاى متفاوت وجود داشته و این حکم تأسیسى نیست یعنى اسلام آن را اختراع نکرده ، بلکه دین اسلام آن را پذیرفته و چنان که از تاریخ زمان پیامبر ( ص ) استفاده مى شود ، اسلام قدرى محدوده ى آن را وسیع تر کرده و به آن بیشتر توجه نموده است . در ایران قبل از اسلام ، در میان قوم یهود ، در هند ، حجاب هاى سخت و شدیدى وجود داشت . در ایران باستان حتى پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده مى شدند .

 دکتر جواد علی درباره وضعیت پوشش مردم شبه جزیره عربستان قبل از بعثت پیامبر خدا ضمن اشاره به پوشیده بودن غالب مردم حتی فقرا می نویسد: « اعراب برای هر نوع پیش آمدی لباس خاصی بر تن می‌کردند. البته این نوع پوشش مختص قشر خاص و ثروتمندان بود. عامه مردم دستیابی به لباس برای شان ساده نبود زیرا لباس نسبت به وضع اقتصادیشان گران قیمت بود. به همین دلیل پیکر خود را با لباس های کهنه و پوسیده و با هر آن چه که جسم را بپوشاند مستتر می کردند.

در شهر مکه دختران نابالغ به محض رسیدن به بلوغ با حضور در دارالندوه که مکانی برای تصمیم گیری‌های مهم و اعلان عمومی بود حضور یافته و در جمع همگان، لباس‌های ایام کودکی خود را کنار گذاشته و لباسهای بلندی به تن می‌کردند که بیشتر بدن آنان را پوشیده نگاه دارد و بدین صورت بلوغ و تمایل به پوشیده شدن از مردان را به همگان اعلام می کردند .

حجاب در آستانه بعثت

الف: استفاده از نوعی روسری

بنابراین ، آنچه از تاریخ استفاده مى شود این است که زنان در زمان پیامبر داراى حجاب بودند ، البته نه حجاب کامل ، زنان عرب معمولاً پیراهن هایى مى پوشیدند که گریبان هایشان باز بود لذا دور گردن و سینه ، در معرض دید بود . روسرى هایى که به سر مى انداختند ، قسمت هاى پایین آن را به پشت سر مى انداختند به طور طبیعى گوش ها و گوشواره ها و جلوى سینه و گردن نمایان بود . مرحوم کلینی در این باره می‌نویسد: «و کان النساء یتقنعن خلف آذانهن» یعنی؛زنان سراندازهای خود را از پشت گوش هایشان می آویختند

البته این مسئله عمومی نبود چرا که برخی زنان و بخصوص همسران مردان بزرگ و نامدار این نوع پوشش را نیز رعایت کرده سر و گردن خود را نیز می‌پوشاندند دراین باره گزارشی بدین مضمون در دست است: « دخلت حفصه بنت عبد الرحمن على عائشه زوج النبی صلى الله علیه وسلم وعلى حفصه خمار رقیق . فشقته عائشه ، وکستها خمارا کثیفا » حفصه دختر عبدالرحمن در حالی که روسری نازکی بر سر داشت نزد عایشه آمد. عایشه نیز آن را پاره و بجایش روسری ضخیمی را به او داد این گزارش به خوبی حکایت از آن دارد که زنان عرب پیش از نزول آیات حجاب و واجب شدن پوشش بر زنان، سعی در پوشاندن خویش از چشم مردان داشتند.

ب: استفاده از نقاب

علاوه بر روسری استفاده از نقاب نیز امری رایج در میان زنان شبه جزیره بوده است. گزارشهای بر جای مانده حکایت از آن دارد که استفاده از این وسیله نیز برای پوشش صورت از جوانان هوسران و مردان بوده است. در حالی که هیچ دستوری مبنی بر حجاب در ادیان جاهلی وجود نداشته این مسئله خود شاهدی بزرگ بر تمایل فطری انسانها از دیرباز تا کنون بر پوشش است.

این تمایل در میان زنان و مردان قدیم تا بدانجا شدید بود که برخی از بزرگترین جنگ‌های قبل و بعد از اسلام بر سر هوسرانی برخی مردان در برداشتن پوشش زنان بوده است که خود حاکی از شدت ناپسندی این مسئله در میان آنان است.
نتیجه مطالب فوق آن‌که، حجاب زنان در زمان پیامبر ( ص ) این گونه بوده است که تمام بدن آنان در پوشش بوده ، همچنین روسرى به سر مى انداختند ، منتها در برخی موارد مقدارى از سینه و گردن آنان و جاهایى که محل زینت و موجب تحریک شهوت مردان است ، باز بود.

بررسی پوشش زنان ایران باستان قبل از اسلام

پوشاک زنان مادی

زنان مادی موهای بلند داشته اند، و اگر تنوع آرایش مو هم وجود داشته، از دید مردم آن زمان، هیئت کلی زنان مادی به این صورت بوده است. زنان مادی هیچ گونه پوششی برای سر نداشتند. تنوع الگویی لباس ها زیاد نبود و جامه معمول آنها دو تکه بود؛ که تکه رویی در دو طرف بغل پا «دالبر» داشت به طوری که لباس زیرین مشخص می شد. زنان برخلاف مردان فاقد کفش بودند؛ شاید به دلیل نوع کار و محل اشتغالشان به آن نیاز نداشته اند.

پوشاک زنان پارسی

در این نقوش، تصویری از زن بومی ایران را نشان می دهد که از پهلو بر اسب سوار شده و چادری مستطیل شکل بر روی سر و لباس خود افکنده است و در زیر آن یک پیراهن، دامن بلند و زیر آن نیز، پیراهنی دیگر و بلندتر تا مچ پا نمایان است.

پوشش زنان اشکانی

زنان عهد اشکانی قبایی تا زانو بر تن می کردند و شنلی بر سر می انداختند، نقابی نیز داشتند که معمولاً به پشت سر می آویختند. از پوشش های دیگر سر که شیوه ای نسبتاً پیچیده و سخت داشت، نیم تاجی فلزی بود. با دستاری بلند بر فراز آن که شنل یا نقاب بر روی افکنده یا بسته می شد.

لباس زنان این دوره پیراهنی بلند تا به روی زمین، گشاد، پرچین، آستین دارد و یقه راست بود. پیراهن دیگری نیز داشتند که روی اولی می پوشیدند که اندازه آن کوتاه تر از اولی و یقه باز بود. و روی این دو پیراهن، چادری به سر می کردند.

پیراهن از پارچه های منقش و مخصوصاً قلاب دوزی شده تهیه می شد، و کفش ساده مردان اشکانی را به پا می کردند و کمربندشان به شکل نواری بود که برای جمع کردن گشادی پیراهن در زیر می بستند.

نقش برجسته ای که از پالمبر در موزه لوور موجود است زنی از دوره اشکانی را نشان می دهد که این زن چادری بر سر دارد و از زیر آن عمامه اش که به طرز مشخصی بافته های آن مشخص است، به چشم می خورد.

مجسمه اشکانی زنی از پالمیر نیز در موزه دمشق است که پوشش زنان این دوره را روشن تر می سازد. این بانو نشسته و چادری او را پوشانده است. بند گوشه چادر به زیر یک تخته فلز بیضی منقوش که با زنجیره ای به گردن آویخته، متصل است. عمامه ای بر سر نهاده و نواری فلزی موی بالای پیشانی او را نگه داشته است و رشته هایی از جواهر زیر عمامه و موی اوست. یک رشته گردنبند چسبیده به گردن دارد و پایین آن، دور یقه پیراهن زیرین، پیداست. بر روی این پیراهن دو رشته سینه ریز گران بهاست و میان رشته پایین و زنجیر چادر، خط یقه پیراهن نمایان است.

با نگاه کردن به تصاویر مربوط به زنان اشکانی و نوع پوشش و چادری که بر سر می کردند، روشن می شود که در این دوره زنان پارتی حجاب خود را حفظ می کردند و در مواردی نیز از نوع پوشش و آرایش یونانیان الهام می گرفتند.

پوشش زنان ساسانی

پوشاک زنان ساسانی را چون دوره های قبل می توان از روی نقوش سنگی با طرح های روی ظرف جست و جو کرد. زیرا مورخان در این باره سخنی به میان نیاورده اند. نوع لباس بانوان ساسانی را از نقوش سنگی آناهیتا، الهه زیبایی و ثروت، و طرح های روی بشقاب به جامانده، که در موزه های کشورهای خارجی موجود است، می توان دریافت. بانوان ساسانی پیراهن بلند، بسیار پرچین و گشاد می پوشیدند و آن را مانند بانوان اشکانی با نواری در زیر سینه، جمع کرده و می بستند.

زنان ساسانی از پوششی استفاده می کردند که شبیه چادرهای امروزی بوده و این را از نقوشی که بر روی ظروف باقیمانده از آن دوره به دست آمده، می توان فهمید. در طرح بشقابی که شاهزاده ای را در مجلس بزم نشان می دهد، تصویر دو زن نمایان است: هر یک دستمالی روی دهان خود، به پشت سر بسته اند و شلواری چون شلوار مردان به پا دارند و قبایی پوشیده اند که تا وسط ساق پا می رسد و قبا در جلوی دامن سه چاک و در پشت نیز سه چاک دارد و سراسر دور دامن و چاک ها حاشیه دار است.

با توجه به اینکه واژه چادر در زبان پهلوی به معنی لباس و پوشش آمده است و از قبل از ساسانیان نیز مورد استفاده قرار می گرفته است، اینکه چادر در باستان استفاده می شده یا خیر را دچار سردرگمی می کند.

با توجه به اسناد و مدارک تاریخی، حجاب در فارس قدیم وجود داشته است. به عبارت دیگر قبل از اسلام حجاب هرچند نوع آن تفاوت داشته، در میان زنان وجود داشته است.

لطفا نظرات خود را درباره “اینپوشش زنان قبل از اسلام چگونه بوده است؟” با ما در میان بگذارید.