حکم نماز مسافر چیست؟

حکم نماز مسافر

در شرع مقدس اسلام برای انجام واجبات احکام مختلفی وجود دارد ،یکی از این واجبات بسیار مهم نماز خواندن است.اگر شما مسافر هستید حکم نماز خواندن برای شما با زمانی که در شهر خودتان هستید متفاوت است.امروز ما برای شما در قسمت مذهبی سایت ایران فان حکم نماز مسافر را گذاشتیم.ضمناً باید توجه داشت که شرایط نماز مسافر، مانند شرایط و خصوصیات سایر احکام اسلامی در قرآن نیامده است بلکه در سنت به آن اشاره شده است.

۱ـ از جمله این که نماز قصر در سفرهای کمتر از هشت فرسخ نیست زیرا در آن زمان مسافر در یک روز معمولاً هشت فرسخ راه را طی می‌کرد.

۲ـ و نیز افرادی که همیشه در سفرند و یا سفر جزء برنامه‌ی زندگانی آن‌ها شده است از این حکم مستثنا هستند زیرا مسافرت برای آن‌ها جنبه‌ی عادی دارد نه جنبه فوق العاده.

۳ـ و نیز کسانی که سفرشان سفر معصیت است مشمول این قانون نمی‌باشند زیرا این حکم یک نوع تخفیف الهی است و کسانی که در راه گناه سفر می‌کنند نمی‌توانند مشمول آن باشند.

۴ـ و نیز مسافر تا به حد ترخص نرسد (نقطه‌ای که صدای اذان شهر را نشنود و یا دیوارهای شهر را نبیند) نباید نماز قصر بخواند زیرا هنوز از قلمرو شهر بیرون نرفته و عنوان مسافر به خود نگرفته است و همچنین احکام دیگری که در کتب فقهی مشروحاً آمده و احادیث مربوط به آن را محدثان در کتب حدیث ذکر کرده‌اند.

برخی از شرایط نماز مسافر

(نظر رهبری)

مسافر با هشت شرط باید نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت به جا آورد:

۱: سفر او به مقدار مسافت شرعی باشد یعنی رفتن یا برگشتن و یا رفت و برگشت او روی هم هشت فرسخ باشد مشروط به این که رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد.

۲ : در بین راه از قصد خود مبنی بر پیمودن مسافت شرعی برنگردد، بنابر این اگر در بین راه، پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود، حکم سفر بعد از آن بر او جاری نمی‌شود،هر چند نمازهایی که قبل از عدول از قصد خود به صورت شکسته خوانده، صحیح است.

۳: قصد قطع سفر در اثنای پیمودن مسافت شرعی با عبور از وطن خود یا جایی که می‌خواهد ده روز یا بیشتر در آن جا بماند نداشته باشد.

۴: سفر از نظر شرعی برای او جایز باشد، بنابراین اگر سفر او معصیت و حرام باشد، اعم از این که خود سفر حرام باشد، مثل فرار از جنگ یا هدف از سفر، کار حرامی باشد، مثل سفر برای راهزنی، حکم سفر را ندارد و نماز تمام است.

۵: مسافر از کسانی که خانه به دوش هستند، نباشد، مانند بعضی از صحرانشینان که محل زندگی ثابتی ندارند، بلکه در بیابانها گردش می‌کنند و هر جا آب و علف و چراگاه پیدا کنند، می‌مانند.

۶: مسافرت را شغل خود قرار نداده باشد، مانند باربر، راننده و ملوان و غیره، و کسی که شغل او در سفر است، ملحق به اینها است.

۷: به حد ترخص برسد و منظور از حد ترخص، مکانی است که در آنجا اذان شهر شنیده نمی‌شود و دیوارهای شهر هم دیده نمی‌شود. هرچند بعید نیست که شنیده نشدن اذان برای تعیین حد ترخص کافی باشد.

ادامه حکم نماز مسافر:

۸ـ ‏‏اگر شهر دیوار دارد، باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر‏‎ ‎‏حساب کند، و اگر دیوار ندارد باید از خانه های آخر شهر حساب نماید.‏

۹: آن که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد، پس اگر به‏‎ ‎‏جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آن جا قصد کند‏‎ ‎‏جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ‏‎ ‎‏را نداشته، باید نماز را تمام بخواند. ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود یا‏‎ ‎‏چهار فرسخ برود و به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز بماند برگردد باید نماز‏‎ ‎‏را شکسته بخواند.‏

۱۰ ـ‏‏ کسی که نمی داند سفرش چند فرسخ است، مثلاً برای پیدا کردن‏‎ ‎‏گمشده ای مسافرت می کند و نمی داند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند، باید‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند. ولی در برگشتن، چنانچه تا وطنش یا جایی که می خواهد ده روز‏‎ ‎‏در آنجا بماند، هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شکسته بخواند. و نیز اگر در‏‎ ‎‏بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و برگردد، چنانچه رفتن و برگشتن هشت‏‎ ‎‏فرسخ شود، باید نماز را شکسته بخواند.‏

۱۱ـ‏‏ مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته‏ باشد هشت فرسخ برود، پس کسی که از شهر بیرون می رود و مثلاً قصدش این است‏‎ ‎‏که اگر رفیق پیدا کند، سفر هشت فرسخی برود چنانچه اطمینان دارد که رفیق پیدا‏‎ ‎‏می کند، باید نماز را شکسته بخواند و اگر اطمینان ندارد، باید تمام بخواند.‏

۱۲- اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است، یا ملتفت شود که سفر او هشت فرسخ است، چنانچه به رکوع رکعت سوّم نرفته، باید نماز را دو رکعتی تمام کند، و اگر رکعت سوّم را تمام کرده نمازش باطل است، و اگر به رکوع رکعت سوّم رفته، نمازش نیز ـ بنا بر احتیاط ـ باطل است. و در صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد، باید نماز را دوباره شکسته بخواند، و اگر وقت نیست نماز را شکسته قضا کند.

حد ترخص

مسافر، زمانی باید نمازش را شکسته بخواند که از حد ترخص بگذرد، یعنی حداقل به مقداری دور شود که دیوارهای محل اقامتش را نبیند یا اذان آن جا را هم نشنود و چنانچه قبل از آن بخواهد نماز بخواند، باید تمام بخواند. اگر مسافر از جایی که نمازش تمام است، مثل‌ وطن، حداقل چهار فرسخ می‌رود و چهار فرسخ بر می‌گردد، نمازش در این سفر هم شکسته است. مسافری که به وطنش بر می‌گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند یا صدای اذان آنجا را بشنود، نمازش تمام است.

چیزهایی که سفر را قطع می‌کند

قواطع سفر:
۱. رسیدن به وطن.
۲. قصد اقامت ده روز.
۳. توقف یک‌ماه بدون قصد.
توجه:
 به چیزهایی که سفر را قطع می‌کند «قواطع سفر» می‌گویند.
 اگر مسافر بعد از خروج از وطن، از راهی عبور کند که صدای اذان وطن خود را بشنود و یا دیوار خانه‌های آن را ببیند، تا از وطن خود عبور نکرده ضرری به مسافت شرعی نمی‌رساند و مسافرتش قطع نمی‌شود، ولی تا در داخل محدوده‌ی بین وطن و حد ترخص آن هست، حکم مسافر بر او جاری نمی‌گردد.