چرا قمار حرام است؟

قِمار یا قماربازی نوعی بازی که در آن شرط پرداخت مالی به برنده از سوی بازنده می‌شود. همه فقها به حرمت قمار فتوا داده‌اند؛ البته شرط‌بندی در مسابقات سوارکاری، تیراندازی و شمشیربازی را قمار به حساب نمی‌آورند. به فتوای فقها، بازی با آلات قمار (وسایل قماربازی)، چه به صورت شرط‌بندی و چه بدون آن، حرام است.

فقیهان برای حرام اعلام‌کردن قماربازی، به دلائلی از جمله آیه ۹۰ سوره مائده استناد کرده‌اند که در آن قماربازی کاری پلید و عملی شیطانی معرفی شده است. فقها خوردن غذایی که از راه قمار به دست آمده باشد را حرام می‌دانند و معتقدند شهادت‌دادن قمارباز پذیرفته نمی‌شود. بر اساس نظر فقها مالی که از راه قمار کسب می‌شود، باید به صاحب آن بازگردانده شود.

آلات قمار

آلات قِمار به ابزارهایی می‌گویند که غالبا به‌منظور قماربازی استفاده می‌شوند. در کتاب‌های فقهی از مواردی چون شطرنج، تخته نرد،پاسور و بیلیارد با عنوان آلات قمار بحث می‌کنند.

به فتوای بیشتر فقیهان، بازی با آلات قِمار، چه به صورت شرط‌بندی و چه بدون آن، حرام است. همچنین فقها ساختن آلات قمار و خرید و فروش و اجاره آنها را حرام می‌دانند.

علّت حرام بودن بازی با آلات قمار بدون شرط بندی چیست؟

هر چیزی را که پروردگار  حکیم دستور به انجامش می دهد در واقع دارای مصلحت و فایده و هر چیزی را که از آن منع می کند و دستور به ترکش صادر می کند، برای بندگانش دارای مفسده و ضرر است. امّا ممکن است عقلِ محدود ما نتواند این مفسده و منفعت را درک کند.

چه بسا در بازی با آلات قمار، حتی بدون شرط بندی نیز مفسده ای وجود داشته که پروردگار حکیم و دانا آن را حرام و از آن نهی کرده است. از جملۀ مفاسد که در آیۀ «یُرِیدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَهَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاهِ» بیان شده، این است که موجب می شود انسان از یاد خدا و نماز غافل شود، و دیگر این که موجب کینه و دشمنی می شود.

احکام قماربازی

برپایه آنچه در کتاب‌های فقهی آمده، برخی از احکام قِماربازی به شرح زیر است:

• خوردن غذایی که از راه قِمار به‌دست آمده، حرام است.
• شهادت قمارباز پذیرفته نمی‌شود.
• یادگیری قماربازی حرام است.
• مالی که از راه قمار به دست آمده، مشروع نیست و باید به صاحبش بازگردانده شود.

قماربازی به چهار دلیل حرام است:

۱. عقل: از نظر عقلی، هر عملی که باعث تهییج و تحریک اعصاب گردد، کینه و دشمنی به وجود آورد و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی زیانباری به دنبال داشته باشد، جایز نیست.

۲. اجماع: علمای شیعه و سنی بالاتفاق بر حرمت قمار اجماع دارند و احدی از آنان به جواز فتوا نداده است.۲ از نظر ایشان حتی آموزش قمار، ساختن وسایل قمار و خرید و فروش آن نیز حرام است. حرمت قمار یکی از ضروریات دین به شمار می رود و منکر آن از اسلام و جماعت مسلمین بیرون است.۳

۳. کتاب: قرآن مجید صریحاً بر حرمت قمار تأکید کرده است، که ما در این جا به دو آیه بسنده می کنیم:

الف) یسئلونک عن الخمر والمیسر قل فیهما اثم کبیر ومنافع للناس واثمهما اکبر من نفعهما;۴ از شراب و قمار از تو می پرسند، بگو: در آن دو، گناهی بزرگ و منافعی برای مردم وجود دارد و گناهشان از سودشان بیشتر است.)

از عبارت (اثم کبیر) برمی آید که شراب و قمار گناهی بزرگ است.

۴. سنت: به فرموده علامه طباطبائی(ره)، روایات شیعه و سنی درباره حرمت قمار به قدری زیاد است که از حد شمارش بیرون است.۷

حکم بازی با آلات قمار از طریق کامپیوتر از نظر رهبر

بازی­‌های کامپیوتری که با آلات قمار تصویری انجام می‌گیرد، به دو صورت است:

۱. اگر بازی بین دو طرف یا بیشتر است، مثلاً دو نفر پهلوی هم نشسته‌اند، یا از طریق اینترنت در خانه خود مشغول بازی قمار هستند  قمار محسوب می­‌شود و حرام است.
۲. اگر این بازی طرفی ندارد و شخص با کامپیوتر بازی می‌کند، مثلاً نرم‌افزاری است که شخص با آن بازی نرد یا پاسور می­‌کند که البته در آن برد و باخت نیست  اگرچه بازی با آلات قمار بدون برد و باخت هم حرام است، ولی چون باید حداقل دو نفر با هم بازی کنند، نه اینکه شخص با خودش بازی کند، این بازی اشکالی ندارد.